شاید برای شما پیش‌آمده که دستگاه اکسترودر چیست؟ اکسترودر یک دستگاه صنعتی محفظ و ماردون شکل است که مواد گرانولی را با نیروی حرکتی و حرارتی به داخل هدایت کرده تا به هنگام خروج با فشار از انتهای دستگاه، محصولی به صورت خمیری یا نواری شکل تولید کند. اکسترودرها از سه قسمت اصلی ناحیه تغذیه (Feed Zone)، ناحیه تراکم و فشردگی(Compression Zone) و ناحیه اندازه‌گیری تشکیل می‌شوند. به علت کاربردهای فراوان این دستگاه، از آن‌ها در بخش های مختلف صنایع لاستیک و پلاستیک استفاده می‌شود.
انواع اکسترودر
اکسترودرهای متداول موجود به صورت کلی به دو دسته‌ی تک ماردونه و دو ماردونه تقسیم بندی می‌شوند. البته می‌توان آن‌ها را در یک بسته بندی دیگر از نظر دمای تغذیه (ماده اولیه) تفکیک کرد که در ادامه به توضیحات آن خواهیم پرداخت.
1) اکسترودرهای تک ماردونه
یکی از متداول‌ترین روش‌های شکل دهی پلاستیک‌ها، اکستروژن است که از یک ماردون تشکیل شده است. مدل تک ماردونه یکی از انواع اکسترودر است که قادر به انجام فرایند اکستروژن مواد، بدون تلورانس می‌باشد به طوری که همزمان قادر است مصرف مواد و انرژی را بهینه کند. از دیگر ویژگی های این دستگاه طول عمر طولانی، ظرفیت تولید بالا و کیفیت مطلوب محصولات را می‌توان نام برد.
اجزاء کلیدی اکسترودر تک ماردونه در شکل زیر نشان داده شده است. این دستگاه ۵ قسمت اصلی دارد:
- سیستم محرک
- سیستم خوراک
- سیلندر (ماردون ، پوسته و سیستم‌های گرم کننده)
- مجموعه قالب و هد (کلگی)
- سیستم کنترل
۲) اکسترودرهای دو ماردونه
یکی دیگر از انواع اکسترودرها، اکسترودر دو ماردونه است. این دستگاه معمولاً به دستگاه اکسترودر ماردونه دوقلو معروف است اما لزوماً ابعاد این ماردونها به یک اندازه نیست. برخی از این دستگاه ها از حرکت ماردونها در دوجهت مخالف هم و برخی دیگر در یک جهت موافق باهم بهره می‌برند و به علاوه ماردونها امکان دارد به شکل جفت‌شده (Conjugated) یا جفت‌نشده(Non-Conjugated) باشند. ظرفیت تولید اکسترودرهای دو ماردونه معمولاً سه برابر اکسترودرهای تک ماردونه با همان قطر و سرعت است و توانایی تولید ۶ تن بر ساعت را خواهند داشت.در سالهای اخیر استفاده از اکسترودرهای دوماردونه افزایش یافته است.این دستگاه در مقایسه با اکسترودر های تک ماردونه آهنگ خروجی، بازده اختلاط و حرارت تولید شده متفاوتی دارند.
انواع دیگر اکسترودرها
در ابتدا این مقاله به انواع اکسترودرها اشاره کردیم، یکی دیگر از اساس‌های تقسیم بندی این دستگاه‌ها از روی دمای تغذیه ورودی (مواد اولیه) است که درادامه به توضیحات آن خواهیم پرداخت.
- اکسترودر تغذیه گرم
- اکسترودر تغذیه سرد
معمولاً مواد اولیه مورد نیاز برای اکسترودرهای گرم طی عملیاتی جداگانه پیش گرم می شوند. در روش‌های معمول اکستروژن گرم، معمولاً از یک میل برای این کار استفاده می‌شود. در این روش، هدف به حداقل رساندن زمان تعویض مواد، برگرداندن دستگاه به وضعیت عملیاتی مناسب و پاکسازی آسان و سریع برای به حداقل رساندن آلودگی ها است. اکسترودرهای سرد با استفاده از یک نوار لاستیکی یا لاستیک‌های دانه‌ای (گرانول پلی اتیلن، گرانول پلی پروپیلن و …) در دمای محیط کار می‌کنند. این مواد توسط حرارت دهنده های دستگاه (Barrel Heaters) گرم می‌شوند.
کاربرد اکسترودر
فرآورده های اکسترودر را بسته به نوع کاربرد مورد نظرشان می‌توان به ۶ گروه اصلی تقسیم بندی کرد:
- میله و پروفیل
- لوله
- فیلم و ورق
- تک رشته ها
- پوشش های اکستروژن
- پوشش سیم و کابل
